Lęk jest normalną częścią  życia, doświadczamy go wszyscy, jest potrzebny, bo ostrzega nas przed niebezpieczeństwem i pozwala zmobilizować się do ucieczki albo obrony. Jednak, gdy się przedłuża, pojawia bez uzasadnionych przyczyn, jest bardzo bolesny i przysparza dużo cierpienia. Lęku nie da się z naszego życia wyeliminować, ale można lepiej sobie z nim radzić.

Na lęk składa się psychicznie odczuwana obawa, objawy cielesne towarzyszące tym emocjom, jak również zachowania podejmowane w celu uniknięcia przedmiotu wywołującego strach czy lęk. Istotnym elementem są także objawy cielesne (bicie serca, duszność, dławienie, poty, dygotanie, ciężar w klatce piersiowej, drętwienie).

Jeżeli lęk osiąga nasilenie i częstość taką, że destabilizuje życie i/lub powoduje stopniowe podporządkowanie życia lękowi, to oznacza, że rozwinęło się zaburzenie lękowe.

Lęk paniczny (napady paniki) jest lękiem bardzo silnym i narastającym szybko, często z sekundy na sekundę. Pojawia się nagle. Zwykle występuje zupełnie niespodziewanie. Jeżeli pojawia się w miejscach lub sytuacjach uznawanych subiektywnie jako „zagrażające” – jest to agorafobia z napadami paniki. Napad paniki trwa zwykle od kilku do kilkunastu minut.

Agorafobia to lęk w sytuacji znalezienia się (a w dalszym rozwoju zaburzenia – przed znalezieniem się) w miejscu, z którego trudno uciec. Najczęściej do lęku o typie agorafobii dochodzi w dużym sklepie, w podróży, w tłumie, w samochodzie, w kinie. Lęk agorafobijny czasem może być tak nasilony, że uniemożliwia wychodzenie z domu. Istotą agorafobii jest unikanie miejsc, w których kiedyś doszło do nasilonego lęku.

Zaburzenie obsesyjno – kompulsywne

Obsesje to uporczywe, powracające myśli, wyobrażenia, obrazy, których treść może być różna, ale zawsze uruchamia lęk, niepokój. Zazwyczaj osoba cierpiąca na obsesje wie, że jej myśli są nieracjonalne, ale nie może się ich pozbyć ani ich kontrolować. Próbując sobie z nimi poradzić czasem rozwija kompulsje.

Kompulsje polegają na stosowaniu sztywnych, rytualnych czynności (sprawdzanie, mycie rąk, liczenie, powtarzanie słów w myślach itp.). Celem kompulsji jest zredukowanie napięcia, przynajmniej chwilowe uwolnienie się od obsesyjnych myśli. Kompulsje same w sobie mogą stać się ciężarem i – oczywiście – nie pomagają w rozwiązaniu podstawowego problemu – obecności dręczących myśli.

Lęk społeczny (fobia społeczna)

Objawy fobii społecznej pojawiają się najczęściej po raz pierwszy przed 18 rokiem życia. Jest to obezwładniający lęk w sytuacjach bycia obserwowanym przez innych np. przy wystąpieniu publicznym, jedzeniu w restauracji, przyłączaniu się do grupy osób. Lęk w fobii społecznej, oprócz manifestacji typowej dla lęku panicznego – kołatanie serca, zawroty głowy, suchość w ustach – przyjmuje formy typowe tylko dla lęku społecznego, takie jak: czerwienienie się, jąkanie, obawa przed zmoczeniem się.

Fobie specyficzne to lęk przed określonym obiektem, prowadzący do unikania tegoż obiektu. Najczęściej spotykanymi fobiami są: fobia zwierząt (pająków, węży), lęk wysokości, lęk przed krwią a także przed zakażeniem czy zachorowaniem na poważną chorobę. Lęk uogólniony jest uporczywą obawą przed potencjalnym niepowodzeniem, utratą zdrowia swojego lub najbliższych, nieszczęściem.

Lęk uogólniony ma charakter lęku wolnopłynącego lub napięcia, częste są też bóle głowy i drażliwość.

Zaburzenia po stresie urazowym (PTSD) – zaburzenie lękowe, które może się rozwinąć jako konsekwencja przeżycia traumatycznego zdarzenia (napaści, gwałtu, wypadku samochodowego – sytuacji, które konfrontują z możliwością utraty życia,

Leczenie zaburzeń lękowych

Psychoterapia stanowi podstawowy wybór w leczeniu wszystkich zaburzeń lękowych. W praktyce często stosuje się też leczenie farmakologiczne. Czasem farmakoterapia jest niezbędna do tego by podjąć głębszą pracę psychologiczną.

W pracy psychoterapeutycznej kluczowe jest  opanowanie symptomów cielesnych i niepokojących myśli. Psychoterapia dotyczy nabywania przez pacjenta takich umiejętności. Istotne jest także przepracowanie potencjalnych źródeł lęku z przeszłości, zlokalizowanie ognisk lęku i ich wygaszenie.

Poprawę przynosi rozwijanie procedur bezpieczeństwa, pozytywne interpretowanie zmian w życiu, poprawne interpretowanie sygnałów z ciała.