Większość z nas doświadcza chwil smutku, zwątpienia, przygnębienia. Nie są to emocje przyjemne, lecz zazwyczaj radzimy sobie z nimi tak, że nie dezorganizują nam funkcjonowania w codziennym życiu. Czasami jednak zdarza się, że stany te trwają tygodniami lub miesiącami i stają się trudne do zniesienia. Wtedy powinniśmy zastanowić się czy nie cierpimy na depresję. Do głównych objawów, które mogą wskazywać na jej obecność należą:

• Zmiany apetytu – zarówno niechęć do jedzenia jak i objadanie się;
• Bezsenność lub spanie więcej niż normalnie;
• Utrata energii i częste zmęczenie;
• Strata zainteresowań i przyjemności związanych z dotychczas atrakcyjnymi czynnościami;
• Poczucie bezwartościowości, samooskarżanie i nadmiarowe poczucie winy;
• Obniżenie sprawności myślenia i zdolności do koncentrowania uwagi;
• Nawracające myśli o śmierci i odebraniu sobie życia.

Większość zjawisk, o których mowa powyżej, możemy zaliczyć do następstw negatywnych wydarzeń życiowych, z którymi musieliśmy się zmierzyć. Pod wpływem takich wydarzeń tworzą się i utrwalają w nas przekonania na temat własnej osoby, innych ludzi, relacji z nimi i przyszłości. Przekonania te mogą wzmacniać intensywność przeżywanego smutku, wzbudzać w nas poczucie niemocy, braku nadziei, zniechęcenia.

Psychoterapia koncentruje się, w pierwszej kolejności, na złagodzeniu objawów i znalezieniu sposobów na zmniejszenie cierpienia oraz umożliwienie powrotu do codziennych aktywności. Czasami zdarza się jednak, że negatywne schematy osobiste utrudniają nam osiągnięcie stałej zmiany i czerpanie satysfakcji z życia. Wtedy praca terapeutyczna skierowana jest na zmianę dotkliwości wspomnień, zredukowanie tendencji, które nam nie służą i zwiększenie zdolności do dostrzegania pozytywnych aspektów życia, a także zwiększanie i umacnianie źródeł zasobów osobistych. Istotną rolę odgrywa nauka monitorowania form aktywności umysłowej i behawioralnej, które wywołują smutek, przygnębienie i wyczerpanie np. nawracające obrazowe wspomnienia przygnębiających wydarzeń, automatyczne i negatywne myśli, itp. W procesie psychoterapii poszukiwać będziemy okazji do wprowadzania zmian zwiększających poczucie bezpieczeństwa i nadziei oraz rozwijanie zdolności do radzenia sobie ze stresem i rozwiązywania problemów. Między innymi, dlatego poprawa, która zachodzi w wyniku psychoterapii jest trwała, a ryzyko nawrotu mniejsze w porównaniu z sytuacją, gdy jedyną formą leczenia jest farmakoterapia.